เสนอภาษาอิสานวันนี้ คำว่า "โพน"

เนื่องจากวิถีอิสาน ที่จะมาเล่าแบ่งปัน

พี่น้องบ้านสวน มีหลายอย่างที่

เกี่ยวข้องกับ"โพน" ก็เลย

มาเสนอคำศัพท์ เพื่อความเข้าใจไว้ก่อน

คำว่า "โพน" เป็นคำนาม 

ในภาษาอิสาน ใช้เรียกเนินดิน,จอมดิน

ทีเกิดจากการปั้น ของปลวก

ที่เรียกกันว่า"จอมปลวก"

แต่ถ้าเป็นเนินใหญ่ๆ ที่ทางไต้เรียก "ควน"

อิสานจะเรียกว่า "โนน"

ซึ่ง"โนน" ก็จะใหญ่กว่า"โพน" หลายเท่า

วันนี้สายมากแล้ว ติดไว้ก่อนนะคะ

 เดี๋ยวมา ยกตัวอย่างเป็นประโยค

 

ตัวอย่า : เช่น "หล่าๆ ไปขุดหลุม

โพน กกหว้า ให้แม่ จั๊ก 10 หลุมแหน่

แม่สิเอาในบักถั่วปี แช่ใว้แต่คืน

ไปปลูก ฮาพอได้ตำกินยามดำนา"

แปลว่า : ลูกบ่าว เดี๋ยวไปขุดหลุม

ที่เนิน จอมปลวก ใต้ต้นหว้าให้แม่หน่อยนะ

จะได้ปลูกถั่ว เผื่อจะพอทันได้เก็บกิน

ช่วงลงดำนา 

 

ปล. พี่น้อง ใครมีรูปถ่าย "โพน"

รบกวนขอ นำมาลงแจม

เพื่อประกอบให้เป็น อภิธานศัพท์ บ้าง

จักขอบพระคุณอย่างสูงค่ะ 


โบราณว่า  อย่าไปยืนฉี่ใส่  โพน  เดี๋ยวกะจู๋จะบวม  จริงป่ะ  5555

อะจื๋ยยย ซือเจ๊ 555

เพิ่นว่า เจ้าที่เพิ่นหวงจ้า

 

แต่ป้าหน่อยว่า คงเป็นอุบาย

ผู้เฒ่า ไม่อยากให้ประมาท

เกิดมีรังต่อ รังแตน เดี๋ยวยุ่งนา

ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง

อีกไม่นาน พวกเรา คงพูดได้ทั้งสี่ภาคเลย


เป็นความรู้สะสมคะ ชอบๆ

 

รอพี่น้อง หมู่เฮา มาช่วย

ขยายความอีกซักหน่อยค่ะ

หัดพูดเข้าไว้ เดี๋ยวได้

ทุกภาค ทุกภาษาค่ะ

ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง

เนินดินเตี้ย ๆ หรือคะ หรือว่ากองดิน ไม่รู้พูดถูกหรือป่าวรอป้าหน่อยมาอธิบายต่อค่ะ

ความทุกข์ และความสุขล้วนอยู่ที่ใจ

บ่อมาดนเติบเนาะ พวมคึดฮอดอยู่

สิถามข่าวทางกาฬสินธ์

น้ำไน เป็นแนวได๋น้อ

 


ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง

อ.โกสุมพิสัยเด้อค่ะป้าหน่อย รินไม่ได้อยู่กาฬสินธุ์ แต่คิดว่าไม่น่าจะต่างกันมากค่ะ ใกล้ ๆ กัน

ความทุกข์ และความสุขล้วนอยู่ที่ใจ


เห็นอยู่ข้างที่ทำงาน คำว่าโพน น่าจะประมาณภาพนี้นะคะป้าหน่อย

ไม่มีอะไรที่เป็นไปไม่ได้

ภาพอดีตโพน อิอิ

คงถูกขุดทลายไปน่ะค่ะ

ตอนยังมีเนินดิน

คงเรียก"โพนฉำฉา"

ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง

บ้านผม เขาใช้เรียก ดินที่กองกันอยู่ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เหมือภูเขาขนาดย่อมๆ

แล้วมักจะมีต้นไม้ขึ้นอยู่ข้างบน ดินลักษณะแบบนี้เรียกว่าโพน ถ้ามีต้นมะขามอยู่ข้างบน

ก็จะเรียกโพนต้นมะขามหรือมีต้นยางก็จะเรียกโพนต้นยางหรือโพนยาง ครับ

โพนจะเห็นได้ทั่วไปตามทุ่งนา หรือทุ่งกว้างครับ (สมัยนี้ส่วนใหญ่จะโดนทำลายไปเพราะการปรับพื้นที่เสียส่วนใหญ่ครับ)

 

แบบในรูปนี้ครับ

     

 

รูปนี้เอามาจาก http://www.moohin.com/about-thailand/oldcity/kalasin2.shtml

 

นอกจากนี้คำว่าโพนยังเป็นที่มาในการนำไปตั้งชื่อของสถานที่ เช่นเป็นหมู่บ้าน ต่อมาก็เป็นตำบล และอำเภอด้วย

หน้า