เสนอภาษาอิสานวันนี้ คำว่า "โพน"
เนื่องจากวิถีอิสาน ที่จะมาเล่าแบ่งปัน
พี่น้องบ้านสวน มีหลายอย่างที่
เกี่ยวข้องกับ"โพน" ก็เลย
มาเสนอคำศัพท์ เพื่อความเข้าใจไว้ก่อน
คำว่า "โพน" เป็นคำนาม
ในภาษาอิสาน ใช้เรียกเนินดิน,จอมดิน
ทีเกิดจากการปั้น ของปลวก
ที่เรียกกันว่า"จอมปลวก"
แต่ถ้าเป็นเนินใหญ่ๆ ที่ทางไต้เรียก "ควน"
อิสานจะเรียกว่า "โนน"
ซึ่ง"โนน" ก็จะใหญ่กว่า"โพน" หลายเท่า
วันนี้สายมากแล้ว ติดไว้ก่อนนะคะ
เดี๋ยวมา ยกตัวอย่างเป็นประโยค
ตัวอย่าง : เช่น "หล่าๆ ไปขุดหลุม
โพน กกหว้า ให้แม่ จั๊ก 10 หลุมแหน่
แม่สิเอาในบักถั่วปี แช่ใว้แต่คืน
ไปปลูก ฮาพอได้ตำกินยามดำนา"
แปลว่า : ลูกบ่าว เดี๋ยวไปขุดหลุม
ที่เนิน จอมปลวก ใต้ต้นหว้าให้แม่หน่อยนะ
จะได้ปลูกถั่ว เผื่อจะพอทันได้เก็บกิน
ช่วงลงดำนา
ปล. พี่น้อง ใครมีรูปถ่าย "โพน"
รบกวนขอ นำมาลงแจม
เพื่อประกอบให้เป็น อภิธานศัพท์ บ้าง
จักขอบพระคุณอย่างสูงค่ะ
- เข้าสู่ระบบ หรือ ลงทะเบียน เพื่อแสดงความคิดเห็น
- อ่าน 14407 ครั้ง
ดาวเรือง
2 พฤศจิกายน, 2010 - 19:42
Permalink
สุดยอด
ได้รูปมาเห็นได้ชัดเลยค่ะ คำอธิบายทำได้ดีทำให้เข้าใจมากเลยค่ะ ขอบคุณค่ะ
ป้าหน่อย
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:35
Permalink
ขอบคุณ นายวุฒิ
ขอบคุณจริงๆค่ะ นายวุฒิ
รูปไกล้เคียงค่ะ
"โพน"ที่ทุ่งนาทางอิสาน
ถ้าเป็นเนินกว้างๆหน่อย
สูงกว่าระดับน้ำในแปลงนาข้าว
ชาวนาจะไม่ขุด หรือปรับทิ้ง
แต่จะล้อมรั้ว กันวัวควายเข้า
แล้วขุดดิน พรวนเป็นแปลงผัก
ปลูกไว้กิน ช่วงฤดูทำนา
เพราะช่วงดำนา ก็ได้อาศัย
ผักที่ปลูกไว้ตามโพน
ปูปลา ตามน้ำในนา
ผักที่ปลูก ก็ได้แก่ ถั่วพุ่ม
พริก-ตะไคร้ มะเขือ ต้นหอม ผักชีลาว
ส่วนรั้ว ก็เป็นค้างบวบ ไปในตัว
แต่ที่นา ที่ทำปีนี้ ซื้อต่อจากเขา
ไม่มีโพนให้เห็น คงโดนปรับ
เป็นผืนนาหมดเหมือนที่น้องวุฒิว่าแล่ะ
ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง
แดง อุบล
2 พฤศจิกายน, 2010 - 14:11
Permalink
ป้าหน่อย
มักป้าหน่อยกะม่องใช่ภาษาบ้านเฮาค่ะ
"เชื่อในผล แห่งการทำความดี"
ป้าหน่อย
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:59
Permalink
พยายาม ฮักษา ฮีดเก่า คองหลังจ้า
ฮีตแต่เค้า คองเก่าเมือหลัง
ซ่อยปลูกฝังฮักษาเอาไว้
เด้อจ้าน้องแดง
ขอบคุณที่ให้กำลังใจจ้า
ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง
satjang
2 พฤศจิกายน, 2010 - 15:06
Permalink
ป้าหน่อย
เหมือนเคยได้ยินตอนเด็ก ๆ ... แต่เลือนลางเต็มที... ต้องไปถามแม่
...2553 ปีที่ 1 ที่เริ่มเดินตามรอยพ่อ...
ป้าหน่อย
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:56
Permalink
ดีเลยค่ะคุณก้อย
ดีเลยค่ะคุณก้อย ลองถามคุณแม่
เรื่องประโยชน์จากโพน มั่งนะ
เผื่อคุณแม่เคยรู้ ป้าหน่อย
กำลังทบทวน วิถีท้องนา
ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง
กุ้งบางบัวทอง
2 พฤศจิกายน, 2010 - 16:33
Permalink
ป้าหน่อย
ขอบคุณค่ะ ได้ความรู้ใหม่อีกแล้ว
มีความสุขกับการที่ได้ให้มากกว่าการที่ได้รับ
ป้าหน่อย
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:54
Permalink
เดี๋ยวมี เรื่องของโพนอีกค่ะน้องกุ้ง
เดี๋ยวมี คุณูปการ จาก"โพน"
มาเล่าสู่กันฟังค่ะ จะค่อยๆเล่าค่ะ
ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง
กุ้งแห่งสวนชมบุญ
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:26
Permalink
โพนนี้
ที่บ้านเรียกง่ายๆว่าจอมปลวกคะในสวนมีเพียบเลย
ป้าหน่อย
2 พฤศจิกายน, 2010 - 20:51
Permalink
จอมปลวก ถูกต้องค่ะคุณกุ้ง
โพนก็คือจอมปลวก
แม่นแล้วค่ะคุณกุ้ง
ลูกอิสานกันดารแท้ แต่บ่อเหี่ยวทางน้ำใจเด้อ
หากแหม่นใหลหลั่งรินปานฝนแต่เมืองฟ้า
มาเด้อพวกพี่น้อง สานสัมพันธ์ให้มันแก่น
ให้ยืนยาวแนบแน่นพอปานปั้นก้อนข้าวเหนียว เด้อพี่น้อง
หน้า