ชมสวนข้าวโอ๊ตแพรวา

คำขวัญจังหวัดอุตรดิตถ์  

เหล็กน้ำพี้ลือเลื่อง  เมืองลางสาดหวาน  บ้านพระยาพิชัยดาบหัก  ถิ่นสักใหญ่ของโลก

           อุตรดิตถ์ แปลว่า “ท่าเหนือ” เนื่องจากในสมัยก่อนพ่อค้าจะนำสินค้าจากหลวงพระบางน่าน หรือเมืองเหนืออื่นๆ ไปค้าขายกับทางใต้ เช่น พิษณุโลก นครสวรรค์ อยุธยา กรุงเทพฯ หรือสินค้าจากทางใต้จะนำขึ้นเหนือต้องแวะพักกันตามท่าน้ำจอดเรือของอุตรดิตถ์ ทำให้มีการแลกเปลี่ยนสินค้าและเปลี่ยนวัฒนธรรมตลอดจนการโยกย้ายที่อยู่อาศัยของกลุ่มชน

เดิมทีเมืองอุตรดิตถ์เป็นเพียงตำบลชื่อ “บางโพธิ์ท่าอิฐ” ขึ้นกับเมืองพิชัย ตั้งอยู่ริมฝั่งขวาของแม่น้ำน่านและมีความเจริญอย่างรวดเร็ว  เพราะเป็นเมืองท่าเรือขนถ่ายสินค้าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จถึง “บางโพธิ์ท่าอิฐ” เมื่อวันที่ 23 ตุลาคม 2444  โดยเรือพระที่นั่งจอด  ณ  บริเวณหน้าวัดวังเตาหม้อ  ซึ่งก็คือ วัดท่าถนนในปัจจุบัน  ต่อมาทรงพระราชดำริเห็นว่า ตำบลนี้คงเจริญต่อไปในภายหน้าจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งเป็นเมือง  เรียกว่าเมืองอุตรดิตถ์  แต่ยังเป็นเมืองขึ้นของเมืองพิชัยอยู่  ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  โปรดให้ย้ายศาลากลางเมืองไปตั้งที่เมืองอุตรดิตถ์  เนื่องจากเมืองอุตรดิตถ์มีผู้คนไปอยู่อาศัยประกอบกับการค้ามากขึ้น ในขณะที่เมืองพิชัยโรยไป  และเมื่อ พ.ศ. 2457 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนคำว่า  “เมือง”เป็น “จังหวัด”  ดังนั้นเมืองอุตรดิตถ์จึงเปลี่ยนเป็นจังหวัดอุตรดิตถ์  ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา

เพื่อรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ชาวจังหวัดอุตรดิตถ์  ได้เห็นพ้องต้องกันสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์  รัชกาลที่ 5 ณ บริเวณลานอเนกประสงค์ริมน้ำน่าน  ซึ่งเป็นบริเวณที่พระองค์ท่านเสด็จเมื่อวันที่  23  ตุลาคม  2444