อีสานแห้งแล้ง...กันดาร..จริงหรือ ตอนที่ 7 เมื่อ..สิท..เลิกปลูกผัก

สุดท้าย...ความขยัน..ความพยายาม...ก็ต้องยอมแพ้กับความแห้งแล้ง...เมื่อจะต้องเลือกว่าจะเอาผักหรือเลือกที่จะมีน้ำให้ปลาอยู่อาศัย เฮ้อ...ในเมื่อฝนก็ยังนิ่ง ไม่ยอมตกลงมาเลย ปลาที่ปล่อยไว้ก็กำลังขยายพันธุ์เต็มสระอย่างมากมาย และเมื่อถึงเวลาที่ต้องเลือกก็ต้องเลือก ได้อย่างเสียอย่างจริง ๆ เห็นหลาย ๆ ท่านมีน้ำ มีคลองชลประทานแล้วอิจฉาจริง แต่เมื่อเราอยู่ภาคอีสาน...เมื่อมันแล้งเราก็ต้องจำใจแล้วกัน...คิดแล้วเศร้าจริง ๆ กับแนวทางแบบพอเพียงที่ตั้งไว้ก็ต้องมาหยุดชะงัก..เพราะความแล้งจริง ๆ...


สระอีกบ่อกำลังแห้งลงเรื่อย ๆ ตอนนี้น้ำเหลืออยู่แค่เข่าแล้วจากเมื่อก่อน ลึก 2.5 เมตร ปัญหาเรื่องน้ำเป็นปัญหาใหญ่ของผมจริง ๆ จากที่พยายามทำหลาย ๆ อย่างทั้งหาวิธีการนำน้ำขึ้นมาใช้ ทั้งขุดลอกบ่อใหม่แต่ปัญหาเรื่องน้ำก็ยังไม่จบ เพราะสภาพภูมิประเทศของสวนที่เราอยู่นั้นมันอยู่ที่สูงจริง ๆ ครั้นจะเจาะบาดาลก็แสนแพง (4-5หมื่นต่อบ่อ ) งบน้อย ๆ อย่างเราก็คงไม่มีปัญญา...งั้นก็คงต้องเลือกที่จะเลิกปลูกผักเสียที.....

กำลังใจที่ทำให้สู้ในทุก ๆ งานก็มาด้วยเสมอ เก็บถั่วฝักยาว ที่มีอยู่ ครั้นจะปลูกเพิ่มคงจะไม่ทำแล้วเพราะน้ำไม่มีจะรด..


ถั่วฝักยาวปลอดสารพิษ กรอบ ๆ หวาน ๆ ค้างนี้คงเป็นชุดสุดท้ายไม่ปลูกเพิ่ม..


ถั่วมะแฮะ ของเจ้โส ออกดอกออกผลเยอะมาก ๆ ไม่เคยรดน้ำทนแล้งจริง ๆ เอาไว้กินกับแจ่วได้อีกนาน

 
น้ำเต้ายาว - ยักษ์ และน้ำเต้าเซียนเครือแห้งตาย เพราะไม่มีน้ำจะรดแล้ว...เก็บไว้ทำพันธุ์และเก็บไว้แจกลูกสาวตัวน้อย ๆ นั่งดูแม่เก็บด้วยความตั้งใจ ไม่ปลูกใหม่เหรอพ่อ...ลูกสาวถาม..เอาไว้ปลูกใหม่ตอนหน้าฝนแล้วกันนะลูก แล้งมากตอนนี้รดน้ำไม่ไหวเดี๋ยวน้ำจะหมดปลาจะไม่โต..พ่อตอบ..


บวบหอมพันธุ์พื้นบ้าน...ได้พันธุ์ไว้ปลูกใหม่ตอนฝนมาละ..

มะเขือกินใบของมะโหน่ง..เก็บไว้ทำพันธุ์และแจก...


ถั่วแปบกำลังแห้ง..พันธุ์นี้สุดยอดทนแล้งมาก ๆ ไม่ต้องรดน้ำก็มีลูกให้เก็บกินสบาย ๆ เก็บ ๆๆๆ ไว้ทำพันธุ์และแจกเช่นกัน

วันนี้ได้เมล็ดพันธุ์น้ำเต้า บวบ มะเขือ กลับบ้าน แต่ต้องรอให้ลูกแห้งจริง ๆ ค่อยแกะ ไม่งั้นอัตราการงอกยากนะ
ครับ น้ำเต้าวิธีการเก็บเมล็ดพันธุ์ ให้สังเกตุที่เครือนะครับ ให้เครือตายหรือลูกแห้งจริง ๆ ค่อยเก็บ (พวกนี้เครือตายแล้ว) จากนั้นก็ห้อยไว้ให้ลูกแห้งจริง ๆ จึงค่อยแกะเอาเมล็ดมาปลูกใหม่ จะทำให้อัตราการงอกสมบูรณ์จริง ๆ ถ้าเก็บก่อนที่ลูกแก่จริง ๆ จะทำให้เมล็ดที่ได้เกิดยากหรือไม่งอกเลยนะครับ นี่แหละภูมิปัญญาชาวบ้านจริง ๆ ที่คนสมัยก่อนเก็บเมล็ดพันธุ์โดยการห้อยน้ำเต้า ถั่ว ข้าวโพด เป็นลูกแห้ง ๆ ไว้นะครับ

เทียบขนาดลูกน้ำเต้ากับลูกสาว...หนักนะพ่อรีบถ่ายแล้วรีบวิ่งไปรับน้ำเต้าออกจากมือลูกสาว ฮ่า ๆๆๆ


ผักที่ปลูกไว้ก่อนหน้านี้..ยังมีให้เก็บกลับบ้านครั้นจะปลูกชุดใหม่ก็คงไม่ทำแล้ว ปัญหาอย่างเดียวคือ "น้ำ"

รถขนเมล็ดพันธุ์...คันนี้สารพัดประโยชน์จริง ๆ ทั้งครอบครัวไปไหนกัน วันนี้อาจแคบนิดหนึ่งเพราะว่ามีกระสอบใบใหญ่อยู่ข้างหน้า..


แม้จะแล้งแต่ไม่เคยแล้งน้ำใจ..ผักเก็บได้วันนี้ก็มีมากเกินกว่าครอบครัวเราจะกินได้หมด แบ่งปันบ้านข้าง ๆ เช่นเคย บ้านนอกก็ดีแบบนี้แหละครับขอกันกิน ยึดถือวิถีแบบคนชนบทไว้จะไม่อดตายครับ

                  บล็อกนี้รู้สึกเศร้า ๆ ท้อ ยังไงก็ไม่รู้ครับ แต่ก็ดีใจที่ปีที่ผ่านมาได้เกิดการเรียนรู้ของตัวเองและครอบครัวเพิ่มมากขึ้น รู้แล้วว่าผักชนิดไหน ควรปลูกช่วงเวลาใด ใช้น้ำมากน้อยเพียงใด ทำให้การวางแผนในการปลูกครั้งหน้าจะได้มีระบบแบบแผนยิ่งขึ้น
                  ปัญหาเรื่องน้ำก็ยังแก้ไม่ตกเสียที หน้าแล้งที่แล้งมาก ๆ ก็ทำพิษ ทำเอาเราหมดกำลังใจเลยครับ แต่เมื่อคิดที่จะเดินในทางนี้แล้วยังไงผมก็ต้องสู้ เพียงแต่ถอยหลังตั้งหลักมานั่งคิดพิจารณาสักหน่อย ทุก ๆ ปัญหาก็มีทางออกของมันเสมอ ๆ แม้ว่าจะมีเพียงช่องแสงเพียงลิบหรี่ก็ตาม ยังไงก็ยังมีแสงลอดผ่านช่องมาให้เราเห็นบ้างก็ยังดี 
                  การเก็บเมล็ดพันธุ์ส่วนมากผมเรียนรู้จากภูมิปัญญาชาวบ้านและจากพี่โจร จันได ไอดอล ของผมเรื่องการอนุรักษ์พันธุ์พื้นบ้านไว้ไม่ให้สูญหายไปตามกาลเวลาและตามกระแสทุนนิยมที่ทุกอย่างจะได้มาด้วยเงินที่ต้องจ่ายลงไป ความมั่นคงทางด้านเมล็ดพันธุ์ตอนนี้ผมมองเห็นช่องทางแล้วว่า อนาคตยังไงเสียถ้าผมยังทำอยู่อย่างนี้ (แบ่งปัน...แจกจ่าย) ผมจะต้องมีความมั่นคงทางด้านเมล็ดพันธุ์ ความมั่นคงทางด้านอาหารอย่างแน่นอนครับ
              จบละครับ..ไปนั้งคิดนอนคิดดูว่าจะทำอะไรอีกกับความแห้งแล้ง...สิท..ซะอย่างไม่มีวันยอมแพ้..แง้ ๆๆๆ

จะพอเพียง...เพื่อเพียงพอ...ให้ได้ในสักวัน..

                                                  ......วิศิษฐ์........

โปรดติดตามตอนต่อไป....ทำอะไรดีในช่วงแล้ง...คิวอีกยาวครับ งานเพียบ กิจกรรมเยอะ...อิอิ