การจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานในถึ่วพู พริก มะเขือเทศ คื่นฉ่าย ผักชีจีน และผักหวานบ้าน

ผักหวานบ้าน เป็นพืชที่แม้จะทำรายได้หลักไม่กี่พันบาทในปีที่แล้ว(ประมาณ ๒๐๐ต้น อายุครบ ๑ปี วันพ่อ พอดี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดจาก สวนที่แม่สรวย เชียงราย ) มีคุณสมบัติทุกๆประการที่จะเติบโตในสภาพอากาศ และดินความอุดมสมบูรณ์ต่ำในภาคอีสาณ ปัญหาแมลงศัตรูหลัก ก็มีเพียง เพลี้ยชนิดต่างๆ ดูดน้ำเลี้ยง ซึ่ง ปลูกร่วมกับ ถั่วพู พริกกะเหรี่ยง ผักอีตู่ลาว-ไทย ได้อย่างดี แม้จะเป็นทางเดิน ทางน้ำไหลในหน้าฝน

ข้อแตกต่างอย่างใหญ่หลวง เมื่อเปรียบเทียบกับถั่วพูคือ ทุกๆวัน คนในชุมชนมาซื้อ ถั่วพูไปกินทุกๆวัน วันละเป็นสิบๆราย แต่น้อยรายจะมาซื้อผักหวานบ้าน แต่ในทางกลับกัน ทุกๆวันศุกร์ ที่ตัดไปส่งตลาดปลอดภัยในเมืองบ้านไผ่ ก็ไม่ต้องขายให้ใคร เพราะทันทีที่วางที่ ว่าการอำเภอ จะมีขาประจำเหมาไปหมด ทันที กล่าวว่า เป็นพืชผักที่ขายหมดเร็วกว่าผักอื่นๆ เพราะคนที่กินเป็น ทำเมนูโปรดเป็น ก็ชอบแตกต่างกันสิ้นเชิง

เบี้ย หรือต้นกล้าที่เกิดขึ้นเมื่อเมล็ดร่วง หรือต้นพี่ที่ไม่สมบูรณ์ กิ่งเสียหาย กิ่งแขนงใหม่ ก็เกิดขึ้นได้

การขยายพันธุ์ไม่ว่า จะปักชำกิ่ง ขยายด้วยเมล็ด ก็ทำได้ไม่ยุ่งยาก แม้จะต้องอาศัยประสบการณ์ และความพิถีพิถันพอสมควร ต้นทุนการผลิตก็ต่ำมากๆ การเสี่ยงแทบไม่มี คล้ายๆกับ ถั่วพู ใช้พื้นที่ วัสดุเหลือจากโครงการอื่น และที่สำคัญที่สุด ก็ยังมองไม่เห็นว่า คุณภาพ รสชาด ความสด จะแตกต่างจากปลูกโดยใช้สารเคมี อย่างไร

ด้วยการจัดการแบบองค์รวม และการจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน ได้ผักหวานบ้าน ไม่อายใคร ก็มองไม่เห็นว่า ทำไมจะไม่เพิ่มจำนวนต้น เพื่อขยายตลาด และเป็นตัวอย่างพืชผักที่ทำรายได้เลี้ยงโครงการผักปลอดภัย ให้อยู่รอด ยั่งยืน เช่นที่ผลักดัน ถั่วพู

ในปีหน้าวางแผนการปลูกไว้ที่ ๓๐๐๐ต้น แต่ก็ยังต้องอาศัยเมล็ดพันธุ์จากต้นแม่ ทางแม่สรวยด้วย เพราะ บ้านไผ่คงจะได้ต้นกล้า ประมาณ ๑๕๐๐ ต้น (และด้วยเหตุผลบางประการ ยังไม่ได้ใช้วิธีปักชำกิ่งในขณะนี้)

ต้องขอย้ำแนวความเชื่อที่ว่า ไม่มีทางลัดในการปลูกผักปลอดภัย(ซึ่งได้เรียนย้ำ ท่านที่สนใจ ตั้งใจท่านหนึ่งไปในช่วง วันพ่อนี้) แม้ว่าจะเก่ง มีความรู้ในการจัดการศัตรูพืช หรือมีประสบการณ์ใน สายพันธุ์ ในวิธีการปลูกพืชผักเพียงใดก็ตาม เป็นความเชื่อของ 2S เต็มร้อย(แต่ไม่ได้ความว่า จะถูกต้อง และเป็นความจริงทั้งหมด)

2S พูดเสมอว่า หัวใจของโครงการปลูกผักปลอดภัย คือ ปุ๋ยหมักตื่นตัว ยังคงยืนยัน และปฏิบัติต่อเนื่อง 2Sได้ตั้งสัจจะ ถวายในวันพ่อว่า จะทำปุ๋ยหมักตื่นตัว ด้วยตัวเอง ทุกๆอาทิตย์ต่อเนื่องกัน ๙๙อาทิตย์ ตั้งแต่ ๕ธ.ค. ๒๕๕๓ ในการทำผักปลอดภัย  เท่ากับบอกใบ้ว่า ผู้ที่จะเริ่มการปลูกผักปลอดภัย ควรจะฝึกทำ และอดออม ทำอะไรก่อนที่จะเป็นทุน ในการปลูกผักปลอดภัยให้สำเร็จ ยั่งยืน

ผู้ที่จะทำปุ๋ยหมักตื่นตัว ที่มีบ้าน ทาวน์เฮาส์ สามารถทำได้อย่างดี(และควรทำจริงๆ) กองปุ๋ยหมักตื่นตัวขนาด กว้าง และสูง หนึ่งเมตร เนื่องจาก ในขั้นต้นมีเป้าหมายเพียง ๓-๔ประการ คือ ต้องมีไม่กลิ่นรบกวนเพื่อนบ้าน ต้องย่อยสลายวัสดุใน ๔-๖อาทิตย์(ไม่เห็นสภาพเศษฟางหม่น และเศษหญ้า) กลับกองอาทิตย์ละสองครั้งด้วยตนเอง(ผู้หญิง กลับกองเฉลี่ยประมาณ ๑ช.ม. ต่อกอง ๑เมตร ใช้คราดเป็นหลักในการกลับกอง)

เพื่อไม่ให้หนักเกินไปในระยะแรกๆ ให้ใช้ฟางหม่น เศษหญ้า เป็นสำคัญกว่าร้อยละ ๗๐-๘๐ เพื่อให้ง่ายต่อการใช้คราดกลับกอง และควบคุมกลิ่น และให้ย่อยสลายภายใน ๔ อาทิตย์ แต่จะมีข้อเสียคือ กองจะยุบมาก จำเป็น ต้องกอง ๒กอง ให้เหลือ ๑กอง(เมื่อเสร็จสิ้น หรือเมื่อรวมกองรักษาความสูงให้ได้ ๑เมตร) เมื่อมีประสบการณ์มากขึ้นแล้ว ให้เพิ่มแกลบสดเข้าไปในกองปุ๋ยหมัก(ควรนำมากองผสมกับ ปุ๋ยคอก เพื่อควบคุมกลิ่นปุ๋ยคอก ที่เวลาจัดหามาจะอยู่ในถุง ซึ่งมีกลิ่นแรงมาก) ในกรณีที่ผสมแกลบสดเข้าไป ๑ใน๘ หรือ ๑ใน๑๐ส่วน แม้จะต้องแลกด้วยเวลาการย่อยสลายเสร็จสิ้นช้าลงเป็น ๖-๘อาทิตย์(กลับกองอาทิตย์ละ ๒ครั้ง) แต่ เราจะได้ปุ๋ยหมักตื่นตัวเพิ่มขึ้น เช่น เริ่มกอง ๓กอง จะเสร็จสิ้นเหลือ ๒กอง เป็นต้น(จาก ๒เหลือ ๑กอง)

มีข้อที่ควรจะคำนึง และควรทำอย่างยิ่ง คือ ปุ๋ยหมักที่ได้ไม่ควรนำมาใช้หมด ให้แบ่งไว้ครึ่งหนึ่งเสมอ เพื่อ เป็นกำลังใจ เป็นส่วนที่จะทำปุ๋ยหมักพี่เลี้ยง ให้ปุ๋ยหมักตื่นตัวรุ่นต่อๆไป

แล้วนานๆเข้าจะเข้าใจเองว่า ผักปลอดภัยที่ผลิตจากปุ๋ยหมักตื่นตัว มีรสชาด ความกรอบ สด และธาตุอาหารครบถ้วน เป็นประโยชน์ ต่อตนเอง ครอบครัว ญาติมิตร มากน้อยเพียงไร(ไม่ใช่ความสวย ความใหญ่ของต้นผัก)

******************************************************************************

โชคดี เจริญทั้งทางโลก ทางธรรม และอย่าทำให้พระองค์ท่านเหน็ดเหนื่อย เป็นห่วง พสกนิกรเพิ่มขึ้นนะครับ 

ในฐานะเกษตรกรรายย่อย ที่ปลูกผักปลอดภัย เพียงไม่กี่ราย ก็ต้องเจ็บ ซ้ำแล้วซ้ำอีก ผักกินใบโตไม่ได้มาตรฐาน มะเขือเทศสุกเร็วราคาถูกมาก ต้องดูแลฉีดน้ำมากกว่าปกติ ถั่วพูก็โทรมรวดเร็วกว่าช่วงปกติ ต้องอาศัยรุ่นเดือน กันยายน ตุลาคม ซึ่งมีไม่มาก รายได้ไม่เพียงพอต่อค่าจ้าง แรงงาน ทีมงาน

ถ้าไม่ได้เรียนมาทางนี้ คงจะเลิกไปนานแล้ว แต่ต่อจากนี้คงไม่ขยายงาน ลงทุนอีกแล้ว เพราะ ไม่สามารถเห็นครอบครัวต้องมาเจ็บปวดร่วมกันได้อีก เพียงประคองไว้ ให้เป็นตัวอย่างผู้ที่รักการเกษตร ปลูกผักแบบไม่ได้ใช้อะไรเลยได้เห็นว่าทำได้ แต่ถ้าจะทำเป็นอาชีพคงจะต้องเก่งกว่า พวกเรามากๆ

หวังไว้มาก แต่สภาพอากาศเช่นนี้ ราคาเช่นนี้ มองเห็นแต่การขาดทุนในช่วงนี้ และต่อไปแน่นอน ยิ่งเมื่อผักทุกชนิดออกสู่ตลาด รุ่นปลูกหลังเกี่ยวข้าว ลำพัง ถั่วพู และมะละกอ ไม่สามารถทำรายได้ชดเชยได้ เพราะ พืชอื่นแทบจะไม่สมบูรณ์ ๓-๕ต้น เท่ากับปลูกปกติ ๑ต้น

หนึ่งเสียงเล็กๆ ในสังคมเกษตรกรรายย่อย ปลูกผักปลอดภัย น้อยๆราย ใน หรือแทบจะไม่มีใน บ้านสวนพอเพียง ... น่าเสียดาย... ความเศร้ามาร่วมฉลองปีใหม่อีกเช่นเคย ซ้ำแล้ว ซ้ำเล่า (ยิ่งย้ำการตัดสินที่ไม่น่าจะถูกต้องเหมาะสม ออกจากบริษัท รายได้เดือนละเป็นแสน มาด้วยอุดมการณ์ความหวัง แต่ไม่เคยฉลองปีใหม่อย่างมีความสุขสักปีหนึ่ง หลังการตัดสินใจในครั้งนั้น)

เนื่องจากได้ตั้งใจจะทุ่มเทกายใจในการปฏิบัติธรรม โดยได้มีความตั้งใจมานานแล้ว และเห็นว่า คนที่สนใจผักปลอดภัยอย่างจริงจังมีน้อยมาก และตนเองคงจะต้องลดขนาดโครงการลง จึงต้องลาไป ฝึกปฏิบัติธรรม ตามที่ตั้งใจไว้

อนึ่ง งานที่สวนเองก็เพียงประคองไว้ ไม่มีการลงทุนเพิ่มอีกต่อไป ส่วนจะรอดตลอดไปหรือไม่ ก็ต้องแล้วแต่ทีมงานทั้งหมดว่า จะร่วมใจ สามัคคีอย่างไร เวลาที่ไม่มีผมอยู่ดูแลงาน ก็ต้องอาศัยถั่วพูว่า อีกสองสามเดือนข้างหน้าที่ผมจะกลับมาจะ โตและทำรายได้มากน้อยเพียงใด

ลาก่อนนะครับ และหวังว่า จะมีคนที่เก่งๆ เสียสละ ทำจริง ในโครงการผักปลอดภัยมากขึ้น ส่วน 2S คงจะได้แต่ประคองไว้(ใช้หนี้ให้หมด) และทุ่มเทให้การปฏิบัติธรรมในเวลาที่เหลืออยู่ของชีวิต