การจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานในถึ่วพู พริก มะเขือเทศ คื่นฉ่าย ผักชีจีน และผักหวานบ้าน

การจัดการเพลี้ยอ่อนแบบผสมผสาน

รูปเพลี้ยอ่อนจากเว็ปฯ ช่วยให้การนำเสนอได้เร็ว ง่ายกว่าการ อัปโหลดจาก รูปถ่ายเอง

ไดอะแฟรม ส่วนปากดูด ของเพลี้ยอ่อน

ตัวเต็มวัย ไม่มีปีก

ตัวเต็มวัยมีปีก เมื่ออาหารเริ่มไม่พอ เพื่อเตรียมอพยพไปหาแหล่งอาหารใหม่

เพลี้ยอ่อนทำลายพืชโดยดูดน้ำเลี้ยงตามใต้ใบยอด กิ่ง ช่อดอก และส่วนต่างๆของพืช โดยใช้ปากเจาะแทงเข้าไปในเนื้อเยื่อและดูดน้ำเลี้ยงจากพืชเป็นอาหาร ส่วนของพืชที่ถูกเพลี้ยอ่อนทำลายจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองจนในที่สุดจะร่วงหลุด ทำให้การเจริญเติบโตของพืชหยุดชะงัก

เพลี้ยอ่อน เข้าทำลายใน คื่นฉ่าย ตั้งแต่ ช่วงย้ายปลูกใหม่ๆ

ชีววิทยา

เพลี้ยอ่อนในโลกนี้มีมากกว่า 4,000 สายพันธุ์ และมีพืชอาหารหลายชนิด เพลี้ยอ่อนที่สำคัญในประเทศไทยคือ เพลี้ยอ่อนฝ้าย (Aphis gossypii)

การจัดการเพลี้ยอ่อนจะต้องเข้าใจว่าเพลี้ยอ่อนสามารถขยายพันธุ์โดยไม่ต้องผสมพันธุ์ มักจะออกลูกเป็นตัวมากกว่าวางไข่ ซึ่งทำให้แพร่พันธุ์ได้รวดเร็วและทำให้ต้านทานสารเคมีได้รวดเร็ว

เมื่อแหล่งอาหารหมด หรือเริ่มไม่พอเพียง เพลี้ยอ่อนจะพัฒนาตัวเต็มวัยแบบมีปีกขึ้นมาเพื่ออพยพเคลื่อนย้ายหาแหล่งอาหารใหม่ ซึ่งสามารถแพร่กระจายได้ไกลๆโดยอาศัยแรงลมช่วย

มดเป็นอีกปัจจัยช่วยให้การแพร่กระจายของเพลี้ยอ่อนเป็นไปได้รวดเร็วเนื่องจากมดและเพลี้ยอ่อนมีพฤติกรรมแบบพึ่งพาอาศัยกัน โดยมดจะอาศัยน้ำหวานที่เพลี้ยอ่อนขับถ่ายออกมาเป็นอาหารและยังช่วยปกป้องเพลี้ยอ่อนจากศัตรูธรรมชาติ(แมลงดี มีประโยชน์)

มด(ทางซ้าย) ช่วยพาตัวอ่อนเพลี้ยอ่อน ไปแหล่งอาหารใหม่ ส่วนตัวเด็มวัย ด้วงเต่า ตัวห้ำ หากินเพลี้ยอ่อน

วงจรชีวิตของเพลี้ยอ่อน

เพลี้ยอ่อนสามารถขยายพันธุ์ได้รวดเร็วมาก โดยเพลี้ยอ่อนตัวเต็มวัยสามารถออกลูกได้ระหว่าง 15-450 ตัว และตัวอ่อนใช้ระยะเวลา 4-5 วัน โดยลอกคราบ 4 ครั้ง จึงเป็นตัวเต็มวัย ซึ่งมีทั้งแบบมีปีก และไม่มีปีก ตัวเต็มวัยมีชีวิตอยู่ได้ 5-41 วัน สีของเพลี้ยอ่อนจะแตกต่างกันไปตามสีของพืชอาหาร ตั้งแต่สีเหลือง สีน้ำตาล สีเขียว หรือสีเข้มเกือบดำ

การป้องกันกำจัดเพลี้ยอ่อนโดยชีววิธี

มีแมลงห้ำหลายชนิดที่กินเพลี้ยอ่อนเป็นอาหาร เช่น ตัวอ่อนแมลงช้างปีกใส ด้วงเต่า แมลงวันดอกไม้ และแตนเบียนเช่น แตนเบียน Aphidius spp.

แมลงช้างปีกใส

ตัวเต็มวัย ด้วงเต่า

ตัวเต็มวัย ด้วงเต่าในคื่นฉ่ายที่ปลูกในถุง(ข้างขอบถุงบน)

ตัวอ่อนด้วงเต่าระยะท้ายๆ (คาดว่าเป็นระยะที่ ๓) ในพริก

ตัวแก่ด้วงเต่า ระยะแรกๆ ในถั่ว

ตัวเต็มวัย แมลงวันดอกไม้(ถ้าไม่สังเกตดีๆ ก็จะนึกว่า เป็น ผึ้ง)

***********************************

Biorational Pesticides (ขอโทษคิดชื่อเป็นภาษาไทยไม่ออก)

เชื้อรา  Beauveria bassiana สามารถใช้ป้องกันกำจัดเพลี้ยอ่อนอย่างได้ผลโดยสปอร์ของเชื้อราจะติดที่ผนังลำตัวของเพลี้ยอ่อนแล้วเจริญทะลุสู่ภายในลำตัวของเพลี้ยอ่อน แต่ประสิทธิภาพจะขึ้นอยู่กับสภาวะเหมาะสมเท่านั้น  และเชื้อรามีประสิทธิภาพหลังผลิตแล้ว 7 วัน

สารสังเคราะห์ที่มีพิษน้อยที่สุดที่สามารถใช้ป้องกันกำจัดเพลี้ยอ่อน จะมี สารจับใบพิเศษ และน้ำมันปิโตรเลียม Ultrafine SunSpray oil

บทสรุป

ที่สวนเน้นหนักเป็นพิเศษ  โดยเฉพาะวิธีทางเขตกรรม ร่วมกับวิธีอื่นๆ ที่ไม่ต้องใช้สารฯ ใด ไม่ว่า จะ การปรับปรุงดิน ความอุดมสมบูรณ์ของดิน การให้ธาตุอาหารเพียงพอ การไม่ทำลายระบบราก การบังแดด และลม(ในช่วง หรือฤดูกาลที่ เพลี้ยอ่อนระบาด) การตัดแต่งกิ่งแขนง ใบ ยอด และที่เชื่อมั่นว่า เป็นอาวุธสำคัญที่ควบคุมเพลี้ยอ่อนได้อย่างยิ่ง คือ การฉีดน้ำฝอยแรง

การฉีดน้ำฝอยแรง ในถั่วพู ที่บ้าน ถ่ายเช้าวันนี้เอง ในวันมหามิ่งมงคล วันพ่อ ค่อยๆดูต่อ ว่าทำไมจึงรัก และเลือกถั่วพูเป็นพืชที่สำคัญยิ่ง และมาแรงที่สุดของสวน (พักเบรคก่อน ตอนดึกๆนะครับ)

************************************************************

อนึ่งในพืชที่เลือกมารายงาน จะมี มะเขือเทศ ที่ถ้ามีพืชอาหารอื่นๆ จะไม่พบการเข้าทำลายของเพลี้ยอ่อน ยกเว้น กรณีที่ เพลี้ยอ่อนระบาดมากมาย และมีอาหารไม่เพียงพอ (มะเขือเทศ จะมีปัญหาที่ แมลงหวี่ขาว เพลี้ยไฟ และเพลี้ยแป้งแทน)

************************************************************

(พักเบรคช่วงแรก เจอกันรอบดึก การฉีดน้ำถั่วพู ที่บ้าน และแถม มะละกอ(บักหุง) เพิ่งถ่ายวันมหามงคลวันนี้

ขอจงทรงพระเจริญ เป็นมิ่งขวัญของปวงชนชาวไทยตลอดชั่วกาลนานเทอญ ...ด้วยเกล้า ด้วยกระหม่อม สวนสองโสก

ก่อนจะดูภาพ การฉีดน้ำฝอยแรงในถั่วพูที่บ้าน ขอนำภาพ การจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสานในมะเขือเทศ มาให้ดูเรียกน้ำย่อย การที่ 2S มีทุกวันนี้ได้ ก็เพราะพืชนี้ แม้ว่า การจะผลิตโดยไม่ใช้อะไรจะยากมาก นอกจากเสี่ยง และยังลงทุนสูงกว่าวิธีอื่นๆ ในแปลงเปิด ต้นทุน ต้นละไม่น้อยกว่า ๑๕บาท ถ้าปลูกปีละ ๒๐๐๐๐ต้น( สามรุ่นต่อปี) ก็จะต้องเสี่ยงลงทุนสูงมาก จึงแบ่งมาปลูกพริกกะเหรี่ยง และมะเขือเปราะ กว่าครึ่ง เพราะแทบจะไม่ต้องเสี่ยง และลงทุนน้อยกว่า ครึ่งต่อครึ่ง จึงพออยู่ได้ มีทั้งสามพืชให้ ชุมชนได้รับประทาน มะเขือ และพริกปลอดภัย ใส่ในส้มตำ ตัมยำ เป็นทางเลือกที่น่าจะพอใจระดับหนึ่ง แต่ถ้าจะให้ปลูกมากๆ ก็คงจะไม่ไหว เพราะโอกาสพลาดมีสูงมาก ถ้าดูแล และจัดการไม่ทันเวลา

ปัญหาหลักก็เช่นเดิม แต่ปีนี้ไม่มากนัก น้อยกว่าค่าเฉลี่ย เช่น ปัญหาเพลี้ยไฟ พาหะเชื้อไวรัส

หนอนชอนใบมะเขือเทศ

และเพลี้ยแป้ง แต่ก็มีพระเอก ด้วงเต่ามาช่วยดูแลควบคุมให้ต่อจากการจัดการองค์รวม 

ผลผลิตที่จะออกตลาดช่วงเทศกาลสำคัญหน้าหนาว ปีนี้ ในเข่ง(ประมาณ ๑๐๐เข่ง ปลูก ๔ต้น ต่อ เข่ง(ยักษ์) ค่อนข้างจะเด่นกว่าในกระถาง( ๑๔นิ้ว) และในแปลง(ถุงดำ ๖x๑๒ นิ้ว) แต่ราคามะเขือเทศดูเหมือนจะไม่สูงเช่นที่ควรเป็นในช่วงนี้ เช่นทุกๆปี

ปลูกแต่สายพันธุ์ เพื่อส้มตำ ต้มยำ เพื่อชนบทอีสาณ ใช้สายพันธุ์ ๒สายพันธุ์ นี้มานาน แทบจะทายได้(ถ้าเป็นคน)ว่า ใฝ ฝา อยู่ตรงส่วนไหนบ้าง

****************************************

มาถึงเรื่องการฉีดน้ำฝอยแรงควบคุมเพลี้ยอ่อนในถั่วพูที่บ้าน 

หัวฉีดฝอยแรงที่ใช้อยู่ มีทั้งหมด หก เบอร์ ตั้งแต่ ๐ ๑ ๒ ๓ ๔(เก้ารู) และ ๔(หกรู) (จากซ้ายมาขวา) เนื่องจาก ถั่วพู มีปัญหาสำคัญเพียงอย่างเดียว คือ เพลี้ยอ่อน ถ้าดูแลควบคุมได้ ออกดอก ก็ เก็บฝักขายได้แน่นอน จึงใช้ หัวฉีดที่มีประสิทธิภาพควบคุมสูงสุด คือ เบอร์ ๔ ทั้งสองแบบ ขึ้นอยู่กับช่วงอายุถั่วพู และปัญหาเพลี้ยอ่อน (ปั๊มน้ำก็ต้องมีแรงดัน ๒๕๐วัตต์ ขึ้นไป)(ที่บ้านใช้ ๓๕๕วัตต์ เพราะต้องฉีดยอด มะละกอ ที่สูงหลายเมตร(อายุ ๒ปีกว่า)

เนื่องจากรุ่นที่ทำการถ่ายภาพ(ช่วงเช้าวันพ่อ) เป็นรุ่นที่เริ่มติดดอก ติดฝัก และต้นเลื้อยสูงเกือบถึง ส่วนบนโรงเรือน( ๓.๕๐ เมตร) จึงใช้หัวเบอร์ ๔(เก้ารู) เพราะ ดอก และฝักจะไม่ช้ำ และแรงพอจะควบคุมเพลี้ยอ่อนได้ทุกๆส่วนของต้นถั่วพู

สภาพหลังการฉีดน้ำฝอยแรง สังเกตจะเห็นหยดน้ำฝอยที่ใบ ดอก และที่ฝักเล็กๆ

ละอองฝอยน้ำแรง ติดข้างประตูรถ นอกจากใบ และฝักขนาดกำลังจะออกตลาดพรุ่งนี้ (ช่วงนี้ที่บ้านยังเพิ่งเริ่มออกขาย ประมาณ อาทิตย์ละ ๒๐๐-๓๐๐ฝัก) แต่ช่วงเทศกาลสำคัญปีใหม่ ก็คง ประมาณไม่น้อยกว่า ๒๐๐๐ฝักต่ออาทิตย์ ถ้าสามารถควบคุมเพลี้ยอ่อนได้(บ้านคล้ายเป็น โชว์รูม ผักปลอดภัย ตลอด สามปีมานี้)

สังเกตดี (ภาพข้างล่าง) ถั่วพูทุกๆต้น ปลูกในถุงดำวางเรียงกัน สองแถวติดกัน กลบดินที่ก้นถุง(รักษาระบบรากให้สมบูรณ์ และให้ไส้เดือนดินขยายเพิ่มจำนวนให้มากที่สุด)

***********************************************

คงจะไม่ต้องอธิบายมากนัก ใครที่ติดตามบล็อค ถั่วพู 2S ก็เคยพูดไว้ หลายๆครั้งว่า ทำไม ถึงให้น้ำหนัก ถั่วพู ถึงระดับพืชเศรษฐกิจระดับหมู่บ้าน สิ่งแรกสุดคือ สีของดอกนะครับ เหมือนสีสัญญลักษณ์ของพระองค์ท่าน (โดยเฉพาะ สมเด็จพระเทพฯ)

เป็นพืชตระกูลถั่ว เติบโตในสภาพดินความอุดมสมบูรณ์ต่ำในอิสาณได้ดี ไม่กลัวไส้เดือนฝอยรากปม ผลผลิตออกเกือบตลอดปี และมากในช่วงเทศกาลดำนา ยาวไปจนถึงเทศกาลสงกรานต์ ใช้พื้นที่ทุกๆส่วนอย่างคุ้มค่าไม่ว่า เสา ถุงดำที่ใช้ปลูกแล้ว หรือจะนำไปปลูกพืชอื่นต่อ ขายได้ทั้งฝักสด เมล็ดพันธุ์ และพิเศษสำหรับ 2S ขายได้แม้ต้นในถุงดำ(๒๐บาท ต่อถุง) มีปัญหาหลักคือ เพลี้ยอ่อน ควบคุมอยู่ก็เก็บฝักขายได้แน่นอน เก็บได้เร็ว และไม่ยุ่งยาก ตลาดที่นี้ชอบมากๆ ไม่เฉพาะยำถั่วพู แต่กินกับ ส้มตำ กินกับ ข้าวปุ่น แจ่ว น้ำพริก

และที่สำคัญมากๆอีกสองประการ คือ มีอะไรหรือ ที่คุณภาพ รสชาด ความสด จะต่างกับปลูกแบบใช้สารฯ จะมีแต่เท่ากับ กับดีกว่า และได้ราคาพอเหมาะ ไม่กลัวใคร( ไม่ต้องใช้ ๓-๕ ต่อ ๑ อย่าง คะน้ายอด) และเมล็ดที่น้อยคนนักจะคิดคำนึงถึงด้านโภชนาการ ธาตุอาหาร สูงเท่ากับ ถั่วเหลือง หรือมากกว่า ด้วยซ้ำไป

ในปีหน้า ทางสวนมีเป้าหมายจำนวนต้นปลูกไว้ที่ไม่น้อยกว่า ๓๕๐๐๐ต้น โดยใช้เมล็ดพันธุ์คัดจากสวน ๙๐%(๑๐%ยังอยากจะคัดสายพันธุ์ดอกขาว ให้ออกดอก ติดฝักทุกๆฤดูกาล) และมีความฝันว่า สักวันหนึ่ง เกษตรกรรายย่อยจะสามารถส่งออก ถั่วพู ไปเมืองนอก เพราะไม่มีอะไรจะต้องกลัว ไม่มีโรค แมลง สารตกค้างใดๆที่ ฝัก(ไม่ต้องกลัวแมลง โรคติดไปกับรากด้วย)

พอเท่านี้ก่อน เขียนมาก พูดมากก็โม้มาก มาดูพืชผักที่ไม่ได้มีรายชื่อ(ในหัวข้อ) แต่ อิสาณขาดไม่ได้ บักหุง หรือมะละกอ ที่จะนำเสนอคือ ต้นที่บ้านอายุ ๒ปีกว่า ให้เดาดูว่าสูงเท่าไร และฉีดน้ำ ควบคุม เพลี้ยหอย เพลี้ยแป้งได้อย่างไร ต้นแม่เขายังอยู่ อายุ ๔ปีกว่า แล้ว ยังให้ ลูกหลานพันธุ์ดี กรอบ แซ่บ เหมาะกับ ตำบักหุง ครับ

ฉีดน้ำ รูปถ่ายในวันพ่อ นี้เอง ทายเอาเองว่า ต้นสูงเท่าไร

สภาพหลังฉีดน้ำ และต้นพี่น้องกัน(มี ๗ต้น)

*******************************************

อย่าลืมไหว้พระสวดมนต์ก่อนนอน และกราบถวายพระพร พระองค์ท่านนะครับ

*******************************************